Aktualności

Liczę na to, że młode osoby pokażą swoją siłę, przebojowość i powiedzą nam, jak powinniśmy je wspierać w dążeniach do lepszej Unii Europejskiej – stwierdził podczas spotkania Mirosław Marczewski, dyrektor generalny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.  I tak też było – młodzi delegaci z Europy zjechali do Lublina, aby nie tylko słuchać, ale też zostać wysłuchani, a nawet więcej – zyskać przekonanie, że ich pomysły zostaną uwzględnione przez unijnych decydentów. 

Pomogło w tym kluczowe narzędzie demokracji: dialog. Nie była to jednak zwykła dyskusja, lecz element procesu wpisanego do Europejskiej Strategii na rzecz Młodzieży, zwanego Unijnym Dialogiem Młodzieżowym, który daje młodym możliwość wpływania na przyszłość Wspólnoty. W ramach tej procedury kraje sprawujące rotacyjnie prezydencję w RadzieUE są odpowiedzialne za wskazanie tematu ważnego dla młodych. Następnie młodzi go analizują, konsultują z rówieśnikami, po czym wypracowują rekomendacje, które przekazują politykom w swoich krajach lub na poziomie UE. Organizatorem lubelskiej konferencji były Ministerstwo Edukacji Narodowej, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji oraz Miasto Lublin.

Połączyć Unię i młodych
Proces Unijnego Dialogu Młodzieżowego odbywa się w 18-miesięcznych cyklach prowadzonych przez trio prezydencji. Najważniejszymi tematami dyskusji są Europejskie Cele Młodzieżowe: 11 obszarów i problemów ważnych dla młodych ludzi. Obecne trio prezydencjalne (Polska – Dania – Cypr) skupiło się na pierwszym z Celów: Łączenie Unii z młodzieżą. W konsekwencji za priorytet konferencji w Lublinie uznano wzmocnienie głosu młodych i włączenie ich w procesy decyzyjne UE, a także budowanie zaufania do Wspólnoty. Obecny na konferencji Glenn Micallef, komisarz ds. sprawiedliwości międzypokoleniowej, młodzieży, kultury i sportu, podkreślił wagę tych kwestii: – Aż 59 proc. młodych Europejczyków, jak wynika z badania Eurobarometru, ma zaufanie do Unii Europejskiej. To najwyższy wskaźnik od 2007 roku. Młodzi Europejczycy są niezwykle zmotywowani do tego, aby bronić wartości i działać na rzecz swojej przyszłości, a my musimy ich w tym wspierać. 

Polska jako pełniąca prezydencję włączyła do dyskusji również swój wątek: szeroko rozumiane bezpieczeństwo. Temat ten przewijał się w trakcie wielu wystąpień i toczących się podczas konferencji debat. – Jako że motto polskiej prezydencji brzmi: „Bezpieczeństwo, Europo!”, naszym obowiązkiem jest praca na rzecz takiej Europy, aby ci niesamowici młodzi ludzie mogli bezpiecznie podążać za swoimi marzeniami – deklarowała Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu ds. europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ministra edukacji Barbara Nowacka podkreśliła z kolei: – Wspólnym celem jest stworzenie Europy, która jest bezpieczna, spójna i odporna. Jednak będziemy w stanie to osiągnąć tylko wtedy, gdy zapewnimy młodym odpowiednie środki do aktywnego działania.

Ja, ty i Europa 
Kluczowym elementem konferencji były równoległe obrady dziesięciu grup roboczych. Młodzi delegaci dyskutowali nad kluczowymi dla siebie obszarami, wypracowując rekomendacje pod okiem międzynarodowego zespołu doświadczonych trenerów. Debatowano m.in. o miejscu młodzieży w cyfrowym świecie, zadając pytanie, w jakim stopniu Europa jest przygotowana na wyzwania cyfrowe, i czy młodzi mają odpowiednie narzędzia, by radzić sobie z zagrożeniami. – Nasze dyskusje były dynamiczne, a momentami pełne napięcia. Rozmawiając o świecie cyfrowym, poruszaliśmy zarówno kwestie dostępu i prawa do informacji, jak i potrzebę regulacji prawnych – opowiadała facylitatorka tej grupy, pochodząca z Białorusi Maryna Korzh.

Inna grupa skoncentrowała się na działaniu Krajowych Grup Roboczych ds. Dialogu Młodzieżowego w różnych krajach. – Jednym z wyzwań, o których rozmawialiśmy, były sposoby zachowania ciągłości instytucjonalnej w procesie Europejskiego Dialogu Młodzieżowego – chcemy budować na tym, co już zostało wypracowane – mówiła opiekunka grupy Emilia Uljas z Finlandii.

W ramach trzeciego zagadnienia „Twoje bezpieczeństwo w UE”  młodzi debatowali o tym, jak mogą budować odporność, wzmacniać więzi i wykorzystywać programy UE do promowania bezpiecznej i zjednoczonej Europy. – Dynamika grupy była niesamowita! – ocenił jej opiekun Kelvin Akpaloo, działający na co dzień w Irlandii. 

Pozostałe tematy dyskusji grup roboczych dotyczyły tożsamości i wartości europejskich, a także poczucia sprawczości i wspierania odpowiedzialności za wspólnotę, szczególnie w obliczu narastającego eurosceptycyzmu. Młodzi delegaci zastanawiali się także, jakie są najskuteczniejsze sposoby na zwiększenie uczestnictwa młodych w podejmowaniu decyzji na wszystkich poziomach, od lokalnego po europejski, wykraczając także poza Unię. Wszystkie wnioski z dyskusji przedstawiono później decydentom podczas sesji plenarnej.

„Ukraina to Europa, Europa to Ukraina”
Swoje do powiedzenia mieli też sami decydenci. Komisarz Micallef podkreślił znaczenie współpracy krajów Unii z Ukrainą, zaznaczając, że nasz wschodni sąsiad powinien przystąpić do Unii Europejskiej jak najszybciej. O możliwości wzajemnego czerpania z doświadczeń rozmawiano także podczas jednego z paneli: Mariia Bovsunovska, szefowa biura „Lwów – Europejska Stolica Młodzieży 2025”, dzieliła się ukraińskim podejściem do partycypacji młodzieżowej i działaniami realizowanymi w ramach pełnienia przez Lwów tej ważnej roli. Podczas wydarzenia wielokrotnie podkreślano, że Ukrainę i Europę łączy bliskość także w sferze wartości i doceniania partycypacji młodzieżowej.

Uczestnicy podkreślali też rolę młodzieży i programów edukacyjnych UE – To właśnie nasza autentyczność, nasza młodość jest tym, co nas wyróżnia i jest naszym największym atutem  – mówiła Hanna Miśniakiewicz, młodzieżowa delegatka Polski przy ONZ. – Sprawmy, by młodzi ludzie czuli łączność z UE, także dzięki Erasmusowi+ i Europejskiemu Korpusowi Solidarności. Ta łączność będzie trwała tylko dzięki odważnemu przywództwu politycznemu i zaangażowaniu młodzieży – nawoływał z kolei Rareș Voicu, przewodniczący Europejskiego Forum Młodzieży. Joanna Mucha, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej zaapelowała do młodych: – Nie naśladujcie nas, znajdźcie własną drogę na zaangażowanie.  

Młodzieżowa konferencja w młodzieżowym mieście 
Lublin jako miejsce Unijnej Konferencji Młodzieżowej wybrano nieprzypadkowo. To nie tylko Europejska Stolica Młodzieży 2024, ale też Europejska Stolicy Kultury 2029. – Goszczenie tak ważnego wydarzenia jest kontynuacją starań Lublina, by być miastem młodych, które chce inspirować inne miasta do tego samego – mówiła Beata Stepaniuk-Kuśmierzak, zastępczyni prezydenta Lublina.

Uczestnicy konferencji mogli się sami przekonać, jak wiele działań młodzieżowych jest realizowanych w Lublinie. Służyły temu spotkania z lokalnymi organizacjami pozarządowymi, m.in. Fundacją Sempre a Frente, wspierającą zaangażowanie obywatelskie młodzieży, Fundacją „Ważne Sprawy”, organizującą projekty skupione na łączeniu młodych z ekspertami i decydentami, stowarzyszeniem Homo Faber, którego celem jest organizowanie działań sprzyjających integracji grup społecznych, oraz wieloma innymi organizacjami, dzięki którym bije młodzieżowe serce Lublina. 

A teraz decyzje!
Wypracowywane przez młodzież postulaty zostały podsumowane i omówione ostatniego dnia konferencji. Teraz unijna grupa robocza ds. młodzieży zajmie się stworzeniem esencji kluczowych rekomendacji, które zostaną włączone do konkluzji Rady oraz przedstawicieli rządów państw członkowskich, i przedstawione do zatwierdzenia podczas sesji Rady ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu 12 maja 2025 r. z udziałem młodych. Pierwsze namacalne efekty dialogu młodych z decydentami już jednak widać: ministra Barbara Nowacka zapowiedziała w Lublinie stworzenie w resorcie specjalnej komórki odpowiedzialnej za młodzież.

Rekomendacje uczestników Unijnej Konferencji Młodzieżowej w Lublinie

Ogłoszenie Europejskiego Roku Odporności oraz zwiększenie długoterminowego, łatwo dostępnego finansowania UE dla projektów związanych z odpornością młodzieży i przygotowaniem na kryzysy.

• Wzmocnienie zaangażowania młodzieży w procesy decyzyjne poprzez środki takie jak inicjatywy obywatelskie prowadzone przez młodzież, testy młodzieżowe na poziomie krajowym i europejskim oraz Dialog Młodzieżowy UE. Powinny one obejmować przejrzyste procesy monitorowania wdrażania propozycji politycznych, a także partnerstwa z organizacjami młodzieżowymi w zakresie komunikacji i dotarcia do szerokiej grupy młodych ludzi, aby umożliwić młodym liderom lepsze budowanie pomostu między młodzieżą a decydentami UE.
• Zachęcanie młodych kandydatów do udziału w wyborach poprzez środki takie jak kwoty, staże polityczne, obniżenie wieku uprawniającego do kandydowania oraz dawanie młodym ludziom realnej szansy na wybór.
• Wprowadzenie edukacji obywatelskiej jako obowiązkowego przedmiotu w ramach formalnej edukacji, z kompleksowym programem nauczania, opracowanym i realizowanym we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Powinno to kształtować odpowiedzialność obywatelską, promować wartości UE, społeczeństwo obywatelskie, krytyczne myślenie, uczestnictwo w demokracji oraz rolę instytucji demokratycznych.