Polityka młodzieżowa w Polsce 2023/2024

Oddajemy w Państwa ręce nowe wydanie książki Polityka młodzieżowa w Polsce. Od pierwszego, które ukazało się w 2019 r., świat i Polska zmieniły się nie do poznania. Pandemia COVID-19, rosyjska agresja na Ukrainę, kryzys klimatyczny, migracyjny i demograficzny – wszystkie te zjawiska mają niebagatelny wpływ na sytuację młodych ludzi w naszym kraju. A ta jest nie do pozazdroszczenia.

Polska wciąż nie ma strategii na rzecz młodzieży, i to pomimo przeprowadzenia przez Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Młodzieżowej szeroko zakrojonych konsultacji w tym zakresie. Ostatni dokument kreślący wizję i działania państwa ukierunkowane na młode pokolenie przestał obowiązywać w 2012 r. – w czasie, kiedy świat wychodził z kryzysu finansowego, Polska wraz z Ukrainą zorganizowały mistrzostwa Europy w piłce nożnej, a inflacja wynosiła 3,7%. Do tego młodzi ludzie muszą mierzyć się z pogłębiającymi się nierównościami w dostępie do edukacji wynikającymi z reformy systemu edukacji oraz pandemii COVID-19, a to przecież niejedyne wyzwania.

Polityka młodzieżowa obejmuje wszystkie działania państwa dotyczące młodych ludzi. Jest jednym z kluczowych czynników mających wpływ na rozwój społeczno-ekonomiczny, gdyż to właśnie młodzi są siłą napędową współczesnego społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy. Polityka młodzieżowa leży w interesie zarówno poszczególnych państw, jak i całej Unii Europejskiej. Zgodnie z treścią Strategii Unii Europejskiej na rzecz Młodzieży, aby zapewnić młodym ludziom jak najlepsze warunki kształcenia oraz ułatwić start na rynku pracy, potrzebne są odpowiednie działania legislacyjne, które powinny być oparte na dowodach i wynikach badań.

Aby zapewnić osobom odpowiedzialnym za kształtowanie polityki młodzieżowej dostęp do rzetelnych i aktualnych informacji, Komisja Europejska stworzyła Youth Wiki – internetową encyklopedię, której celem jest przedstawianie obecnego stanu polityki młodzieżowej w Europie oraz najważniejszych reform mających wpływ na życie młodych ludzi. Jej głównymi odbiorcami są decydenci odpowiedzialni za kształtowanie polityki, a także środowisko akademickie, organizacje pozarządowe czy rady młodzieży.

Encyklopedia Youth Wiki obejmuje zbiorcze zestawienia statystyczne, wyniki badań naukowych dotyczących młodzieży w danym państwie oraz analizę aktów prawnych. Opracowanie jest przygotowywane jedynie w języku angielskim, ale na potrzeby tej publikacji przetłumaczyliśmy dla Państwa wybrane części dotyczące naszego kraju.

Opis sytuacji w Polsce rozpoczyna Mateusz Konieczny. Dokonuje przeglądu działań państwa na rzecz młodzieży, omawia współpracę międzyresortową i identyfikuje mechanizmy finansowania polityki młodzieżowej w Polsce. W rozdziale „Zatrudnienie i przedsiębiorczość” Ewa Giermanowska przygląda się młodzieży na rynku pracy, opisuje mechanizmy wspierające ją w znalezieniu pierwszego zatrudnienia, a także w propagowaniu postaw przedsiębiorczych. Ewa Krzaklewska zaś w ostatniej części analizuje rolę pracowników młodzieżowych i środowiskowej pracy z młodzieżą we wspieraniu rozwoju młodego pokolenia.

Struktura publikacji wynika z układu przyjętego przez twórców encyklopedii Youth Wiki, jednak niektóre fragmenty zostały dostosowane, aby lepiej odzwierciedlić polskie realia. Zamieszczone rozdziały nie wyczerpują wszystkich zagadnień związanych z sytuacją młodych ludzi w Polsce. Celem publikacji jest zobrazowanie działań na rzecz młodzieży podejmowanych w kraju, nie zawiera ona jednak rekomendacji czy propozycji kierunków rozwoju.

Treści rozdziałów zostały uaktualnione w 2023 r. Opisują one pewien stan, który ewoluuje i wymaga stałej diagnozy i oceny. Przygotowywany jest także kolejny tom, poświęcony wolontariatowi, włączaniu społecznemu, aktywności społecznej i obywatelskiej, zdrowiu i uczestnictwu w życiu kulturalnym.

Mateusz Jeżowski
Krajowy Korespondent Youth Wiki

Cytowanie: Jeżowski, M. (red.). (2023). Polityka młodzieżowa w Polsce 2023/2024. Encyklopedia Komisji Europejskiej Youth Wiki, tom 1. Warszawa: Wydawnictwo FRSE. doi: 10.47050/67587150