Aktualności

Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych definiuje dostępność jako „możliwość prowadzenia niezależnego życia i pełnego uczestnictwa we wszystkich sferach życia (...) na równi z innymi osobami”. Podczas seminarium EPALE „Edukacja kulturowa dla dorosłych”, które odbyło się w kwietniu w Krakowie, prelegenci związani z projektem „Małopolska. Kultura wrażliwa” podzielili się z uczestnikami praktycznymi radami w zakresie budowania dostępności w instytucjach kultury. Wskazówki te można wykorzystać również w działalności urzędów lub organizacji pozarządowych.

1. POZNAJCIE POTRZEBY ODBIORCÓW
Może w tym pomóc np. przygotowanie formularza rejestracyjnego na organizowane przez was wydarzenie. Miejcie odwagę pytać o potrzeby wszystkich, również osoby z niepełnosprawnościami. Pamiętajcie też o osobach z tzw. niewidocznymi niepełnosprawnościami, z chorobami przewlekłymi i zaburzeniami utrudniającymi czynności życia codziennego. Czasem wystarczy tak niewiele, by zadbać o dostępność. Pomóc może chociażby postawienie na trasie zwiedzania kilku krzeseł, aby osoby potrzebujące – nie tylko z niepełnosprawnością, ale również starsze czy kobiety w ciąży – mogły z nich skorzystać.

2. RÓBCIE MAŁE KROKI
Warto pamiętać, że budowanie dostępności to proces. Działajcie więc krok po kroku, odpowiadając na potrzeby konkretnych osób, które są wokół was. Współpracujcie ze społecznością lokalną, organizacjami pozarządowymi i terapeutami. Nawet jeśli nie uda się zapewnić pełnej dostępności od razu, próbujcie różnych rozwiązań. Warto m.in. zadbać o dostęp alternatywny, np. zatrudnić asystenta znającego polski język migowy czy też zorganizować wirtualne zwiedzanie. Nawet najmniejszy krok w stronę dostępnej instytucji jest istotny.

3. ZADBAJCIE O INFORMACJĘ
Pamiętajcie, aby zamieścić na stronie internetowej takie informacje, które pozwolą wszystkim odbiorcom przygotować się do wizyty w waszej instytucji, a także bezpiecznie do niej dotrzeć. Ważne, żeby w opisach uwzględniać komunikaty o przeszkodach, na które można się natknąć po drodze (np. schody bez podjazdu dla wózków). Warto poinformować, że w budynku prowadzony jest remont, w którym miejscu znajduje się winda albo że instytucja jej nie posiada. Napiszcie, ile trwa wydarzenie, czy przewidziana jest przerwa, czy na miejscu dostępna jest toaleta dostosowana do potrzeb osób na wózkach oraz przewijak dla dzieci.

4. ZAANGAŻUJCIE CAŁY ZESPÓŁ
Budowanie dostępności dotyczy całej organizacji. Podstawą jest zaangażowanie dyrekcji, sprecyzowanie działań i wyznaczenie konkretnej osoby odpowiedzialnej za ich realizację. Równie istotne jest włączenie pozostałych pracowników, zapewnienie im wsparcia i odpowiednia komunikacja z działami PR-u, marketingu czy zamówień publicznych, aby instytucja mogła żyć tym tematem i coraz bardziej otwierać się na osoby z różnymi potrzebami.

5. KORZYSTAJCIE Z PROJEKTOWANIA UNIWERSALNEGO
Spróbujcie w taki sposób zaprojektować działania, aby mogły z nich skorzystać wszystkie osoby zainteresowane danym tematem, a nie tylko te, dla których wydarzenie będzie dostępne. Przykładem projektowania uniwersalnego jest wzbogacanie wystawy o dodatkowe elementy, które zwiększają dostępność (np. audiodeskrypcja i kopie eksponatów do dotykania dla osób niewidomych), a jednocześnie ją urozmaicają i pomagają w interpretowaniu dzieł. Pamiętajcie, że piktogramy czy też makiety mają formę uniwersalną i mogą być wykorzystywane przez różne grupy – nie tylko przez osoby z niepełnosprawnościami. O zasadach projektowania uniwersalnego można przeczytać na platformie EPALE: epale.ec.europa.eu/pl/blog/projektowanie-uniwersalne-w-edukacji-doroslych.

6. ZAPROŚCIE DO WSPÓŁPRACY OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI
Pozwólcie, aby osoby z niepełnosprawnościami były współtwórcami oferty waszej instytucji albo prezentowanych przez was materiałów dydaktycznych. Zatrudniajcie takie osoby – ich obecność będzie elementem rzecznictwa na rzecz włączającego społeczeństwa.

ZAINSPIRUJ SIĘ! Projekt „Małopolska. Kultura wrażliwa” to platforma wymiany wiedzy i informacji dla wszystkich, którym zależy na dostępności instytucji kultury, jak również dla osób z niepełnosprawnościami zainteresowanych ofertą kulturalną. Celem przedsięwzięcia jest zwiększenie obecności tych osób w instytucjach kultury. Projekt realizowany jest przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (MIK) we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz z przedstawicielami instytucji kultury i środowiska naukowego. Więcej informacji: www.kulturawrazliwa.pl.

Artykuł powstał na podstawie wystąpień ekspertów (Barbary Pasterak z Nowohuckiego Laboratorium Dziedzictwa Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Tomasza Włodarskiego z Małopolskiego Instytutu Kultury, Daniela Lachora z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu) podczas seminarium zorganizowanego 13 kwietnia 2023 r. w Krakowie.

Zainteresował Cię ten tekst?
Przejrzyj pełne wydanie Europy dla Aktywnych 2/2023: