Aktualności

Bez dobrego zrozumienia przemian zachodzących w Europie nie da się budować tożsamości europejskiej i głębokiego poparcia dla naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Nowoczesna, praktyczna i nastawiona na rozwój kompetencji społecznych edukacja obywatelska jest niezbędna, by Polska zyskała w przyszłości pozycję europejskiego lidera. Edukacja europejska jest oczkiem w głowie ministra ds. Unii Europejskiej Adama Szłapki – być może także dlatego, że swoje pierwsze kroki w życiu publicznym stawiał w organizacjach pozarządowych, w których wspierał inicjatywy na rzecz edukacji obywatelskiej.

Obecnie jednym z ważniejszych narzędzi edukacji europejskiej mają szansę stać się na powrót Szkolne Kluby Europejskie (SKE). Kluby pojawiły się w Polsce w latach 90. XX w., a ich rozkwit przypadł na początek XXI w. Ich zadaniem było przekazywanie młodym Polkom i Polakom wiedzy na temat integracji europejskiej oraz wskazywanie możliwości uczestnictwa w programach unijnych. Kluby kształtowały proeuropejskie postawy całego pokolenia. – Odegrały niezwykłą rolę w informowaniu społeczeństwa,  w edukowaniu, w rzetelnej rozmowie na temat Europy – tak mówił o nich minister Adam Szłapka na wspólnej z ministrą edukacji Barbarą Nowacką konferencji nt. Szkolnych Klubów Europejskich 13 marca 2024 r. Niestety, z czasem Kluby straciły na popularności, a ich liczba spadła. Ostatecznie przetrwały jedynie te najbardziej aktywne i zdeterminowane – często dzięki wsparciu organizacji pozarządowych, m.in. Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana i Fundacji Centrum im. prof. Bronisława Geremka.

Akcja: Reaktywacja
Na wspomnianej konferencji przed rokiem Adam Szłapka i Barbara Nowacka dali oficjalny sygnał do reaktywacji Klubów. Ministrowie zachęcali uczniów i nauczycieli do ich zakładania i aktywizacji. – Jesteśmy zdeterminowani, żeby prawdziwe wartości, które kształtowały Polskę jako silny kraj w Unii Europejskiej, dzisiaj współdzieliły też z nami młode osoby – mówiła ministra Nowacka. – Szkoła jest właśnie tym miejscem, w którym rzetelna debata, rozmowa o przyszłości powinna być kształtowana. Stąd nasza inicjatywa, nasz gorący apel i nadzieja, że dobra debata o Unii Europejskiej zawita do polskich szkół – podkreślała.

Powołany przez ministra Szłapkę 17 maja 2024 roku w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM) Wydział Edukacji Europejskiej zaczął budować Ogólnopolską Sieć SKE. W ciągu pierwszych tygodni zapisało się do niej kilkaset szkół, a ich liczba stale rośnie. Placówki uczestniczące w sieci otrzymują wsparcie merytoryczne w postaci webinarów poświęconych temu, jak prowadzić klub, jak korzystać z projektów i materiałów tworzonych przez partnerów zewnętrznych, a także z kim współpracować. Zainteresowanie spotkaniami online przekroczyło oczekiwania organizatorów – na każdym pojawiają się nauczycielki i nauczyciele z kilkuset szkół, uczestnikami byli również przedstawiciele Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.

By jeszcze skuteczniej wspierać Kluby, Wydział Edukacji Europejskiej postanowił stworzyć praktyczną stronę internetową dla wszystkich zaangażowanych w SKE. Z inicjatywy urzędników – z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej – przeprowadzono też konkurs artystyczny dla młodzieży, a grupa uczniów z całego kraju wzięła udział w gali inaugurującej polską prezydencję, zorganizowanej 3 stycznia 2025 roku w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie.

Wychować obywateli Europy
Celem działań reaktywacyjnych nie jest powrót do przeszłości. Współczesne Szkolne Kluby Europejskie powinny odgrywać zupełnie inną rolę i posługiwać się innymi narzędziami niż te sprzed 30 czy nawet dziesięciu lat. Dlatego właśnie reaktywację SKE poprzedziły szerokie konsultacje i warsztaty w KPRM z udziałem reprezentantek i reprezentantów szkół, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, urzędów centralnych i przedstawicielstw instytucji europejskich w Polsce. Ich rezultatem jest strategia rozwoju Klubów, która już została wdrożona w życie. Jej kluczowym elementem jest postawienie na praktyczny aspekt SKE, które mają uczyć krytycznego podejścia do informacji o Europie, samodzielnej analizy działań organów UE i aktywnego korzystania z praw i szans, które daje integracja europejska.

Jeśli chcesz dołączyć do Ogólnopolskiej Sieci Szkolnych Klubów Europejskich, napisz na adres: ske@kprm.gov.pl
Materiał udostępniony na mocy licencji CC BY-SA 4.0.

Autor: Miłosz Hoduń – Wydział Edukacji Europejskiej, KPRM